امروزه تلویزیون ها و مانیتورها با فناوری های مختلفی تولید میشوند. هر فناوری روش و تاثیر منحصر بفرد خود را روی کیفیت تصویر میگذارد. نوع پنل به کار رفته در نمایشگرها را میتوان یکی از فناوری های موثر در کیفیت تصویر دانست. هر پنل نقاط قوت و ضعف خود را دارد و انتخاب بهترین آنها معمولا به استفاده شخصی شما بستگی دارد.
در این مقاله به بررسی تفاوت های اصلی و مقایسه پنل VA، IPS و TN میپردازیم. همچنین مزایا و معایب هر پنل را به صورت جزیی بررسی میکنیم تا مطمئن شویم اطلاعات لازم برای خرید تلویزیون را دارید. پس با ما همراه باشید.
پنل IPS چیست؟
IPS مخفف In Plane Switching است و کاربرد متفاوتی با پنل های VA و TN دارد. این پنل در سال 1996 توسط هیتاچی معرفی و روانه بازار شد. مولکول های لایه کریستال مایه در این پنل به صورت افقی در کنار هم قرار گرفته اند. پنل IPS به صورت موازی به تنظیم و تغییر جهت گیری مولکول های لایه کریستال مایع در لایه شیشه ای نمایشگر میپردازد.
قرار گرفتن مولکول ها به صورت افقی در لایه کریستال مایع (Crystal Liquid) باعث کاهش پراکندگی نور میشود. این امر زاویه دید را افزایش میدهد. همچنین با عبور بهتر نور باعث میشود وضوح رنگها افزایش پیدا کند.
مزایای پنل IPS
تلویزیون هایی که از پنل IPS برخوردار هستند زاویه دید گسترده ای را ارائه میدهند. یعنی در زوایای مختلف کیفیت تصویر و دقت رنگ مشابهی را دریافت میکنید. میزان تغییر زاویه در تلویزیون متفاوت است. برخی از تلویزیون ها تا زاویه 30 درجه، برخی تا زاویه 45 درجه و برخی مدل ها تا زاویه 178 درجه نیز کیفیت اصلی تصویر را حفظ میکنند.
پنل IPS برای تماشا در محیط های روشن مناسب تر است. بنابراین اگر از تلویزیون یا مانیتور در محیط های روشن استفاده میکنید بهتر است سراغ خرید مدل هایی با پنل IPS بروید. بیشتر تلویزیون های ال جی از پنل IPS برخوردار هستند و زاویه دید گسترده ای را ارائه میدهند.
معایب پنل IPS
میتوان گفت تمام تکنولوژی ها علاوه بر مزایایی که ارائه میدهند دارای معایبی نیز هستند. یکی از نکات منفی یا معایب پنل IPS میتوان به درخشش صفحه اشاره کرد. به درخشش صفحه در این پنل IPS Glow میگویند.
اصلی ترین مشکل یا عیب پنل IPS را میتوان درخشش صفحه یا نشت نور دانست. این مشکل که با نام IPS Glow معروف است زمان نمایش محتوای تیره در فضای تاریک رخ میدهد. همچنین اگر از زاویه نادرست به نمایشگر نگاه کنید ممکن است با IPS Glow مواجه شوید.
پنل IPS به شکلی طراحی شده است که نور زیادی از آن عبور کند. به همین علت ممکن است گاهی در شرایط گفته شده هاله نور را در اطراف تصاویر تاریک مشاهده کنید. البته IPS Glow تنها در برخی از نمایشگرهای IPS رخ میدهد. همچنین زمانی به وضوح مشخص میشود که در اتاق تاریک در حال تماشای محتوای کم نور باشید. در موارد بسیار کم نیز ممکن است به دلیل کیفیت پایین محتوای در حال پخش با این مشکل مواجه شوید.
همانگونه که در تصویر زیر میبینید، در برخی زوایا نور پس زمینه از صفحه نمایش عبور میکند. در این حالت درخشش صفحه را مشاهده خواهید کرد.
پنل VA چیست؟
مولکول های کریستال مایع در پنل VA یا Vertical Alignment برخلاف پنل IPS به صورت عمودی قرار گرفته اند. پنل VA را میتوان ترکیبی از پنل IPS و پنل TN دانست. این پنل کنتراست تصویر بسیار خوبی را ارائه میدهد. اما اغلب نمایشگرها با پنل VA زاویه دید محدودی را ارائه میدهند.
مزایای پنل VA
در صورتی که فضای محیط مورد نظر شما برای خرید تلویزیون کم نور یا تاریک است بهتر است سراغ مدل هایی با پنل VA بروید. نمایشگرهایی که از پنل VA برخوردار هستند کنتراست تصویر بسیار خوبی را ارائه میدهند. نرخ کنتراست پنل VA به ۳،۰۰۰:۱ یا ۶،۰۰۰:۱ میرسد. در حالیکه پنل IPS قادر است نرخ کنتراست ۱،۰۰۰:۱ را ارائه دهد.
کنتراست تصویر عالی در این پنل باعث میشود رنگهای تیره را تاریک تر ببینید. به همین دلیل عمق تصویر افزایش پیدا کرده و به واقعیت نزدیکتر خواهد شد. پنل VA قادر است محدوده بیشتری از رنگها را نمایش دهد. تلویزیون های کوانتومی سامسونگ نمونه ای از تلویزیون ها با پنل VA هستند که از قابلیت پشتیبانی میکنند.
معایب پنل VA
پنل VA زاویه دید محدودی دارد. این پنل برخلاف پنل IPS برای تماشا از روبرو مناسب است و با تغییر زاویه نسبت به صفحه نمایش با کمی افت کیفیت تصویر مواجه میشوید. زمان پاسخگویی بالا در این پنل نیز باعث میشود که گزینه مناسبی برای گیمرها نباشد.
تفاوت پنل SVA با پنل VA
شاید در مشخصات فنی تلویزیون های سامسونگ با نام SVA روبرو شده باشید. SVA مخفف Super Vertical Alignment و به معنی چیدمان عمودی فوق العاده است.
طبق ادعای سامسونگ پنل SVA به علت تغییر در نحوه قرار گرفتن مولکول ها در کریستال مایع به وجود آمده است. در واقع مولکول ها در کریستال مایع در مسیرهای مختلفی حرکت میکنند. زمانی که نور پس زمینه به مولکول ها برخورد میکند آنها نور را در زوایا مختلف پخش میکنند.
بنابراین عمده تفاوت پنل SVA و VA در ارائه زاویه دید گسترده است. پنل SVA در زوایای مختلف کیفیت تصویر یکسانی را ارائه میدهد و نسبت به پنل VA زاویه دید بیشتری دارد. البته زاویه دید در نمایشگرهایی با پنل SVA بازهم به پای نمایشگرهایی با پنل IPS نمیرسد. پنل SVA نسبت به پنل VA تنها توانسته است مشکل زاویه دید را تا حدی برطرف نماید.
پنل TN چیست؟
TN جزو اولین فناوری های نمایشگر LCD در بازار بود. پنل TN از کریستال مایع تشکیل شده است و بین دو فیلتر پلاریزه قرار گرفته است. زمانی که جریان الکتریکی به این پنل وارد میشود، کریستال ها پیچیده و به نور اجازه عبور میدهند. پنل TN را میتوان جزو ارزان ترین پنل ها در بازار نام برد.
پنل TN جرو قدیمی ترین پنل ها در بین نمایشگرها است و امروزه کاربرد زیادی ندارد. اما به دلیل ارزان و مقرون به صرفه بودن هنوز نمایشگرهایی با پنل TN در بازار پیدا میشود.
مزایای پنل TN
ارزان بودن نمایشگرهایی با پنل TN را میتوان اولین مزیت این پنل دانست. همچنین پنل TN بیشترین نرخ نوسازی یا رفرش ریت را دارد.
پنل TN تا رفرش ریت ۲۴۰ هرتز را پشتیبانی میکند. سرعت پاسخگویی بسیار پایین (حدود 1 میلی ثانیه) نیز از ویژگی های بسیار خوب این پنل در زمینه گیم و بازی های آنلاین است. به همین دلیل نمایشگرهایی با پنل TN یکی از پرطرفدارترین گزینه ها برای گیمرها است.
معایب پنل TN
پنل TN زاویه دید محدودی دارد. پنل های TN برای تماشا فقط از زاویه روبرو مناسب هستند و با تغییر زاویه شاهد تغییر رنگ، روشنایی و کیفیت تصویر خواهید بود.
این پنل قادر به تولید رنگهای واقعی 24 بیتی نیست. در واقع مشکل بعدی پنل های TN را میتوان عدم توانایی در تولید طیف رنگی گسترده و طبیعی دانست. البته این مشکل در مدل های حرفه ای و پرچمدار پنل TN وجود ندارد. بنابراین در صورتی که عکاس هستید یا از نمایشگر برای ویرایش عکس و کارهای گرافیکی استفاده میکنید، نمایشگرهایی با پنل TN انتخاب اشتباهی برای شما خواهند بود.
بنابراین اگر بودجه کمی برای خرید مانیتور دارید و عملکرد را به کیفیت ترجیح میدهید خرید نمایشگر های TN گزینه مناسبی برای شما هستند. البته همانطور که گفتیم مدل های بالارده پنل TN کیفیت بهتری را ارائه میدهند اما در زمینه زاویه دید و طیف رنگی بازهم به پای پنل VA و IPS نمیرسند.
مهم ترین تفاوت پنل های IPS، VA و TN چیست؟
امروزه تمام مانیتورها و تلویزیون ها با فناوری های پیشرفته ای جهت فروش به بازار عرضه میشوند. اما نحوه عملکرد آنها بسته به نوع صفحه نمایش و همچنین پنل به کار رفته در آنها متفاوت است. مهم ترین تفاوت بین پنل های IPS، VA و TN نسبت کنتراست تصویر و زاویه دید آنهاست که در ادامه به صورت کامل به آن میپردازیم.
کنتراست تصویر
در بین پنل های VA، IPS و TN بهترین کنتراست تصویر را پنل VA ارائه میدهد. بیشتر پنل های VA در مانیتور و تلویزیون ها نسبت کنتراست بالاتری از 2500:1 دارند و برخی از آنها نیز 5000:1 تا 6000:1 هستند.
در رتبه بعدی پنل های IPS قرار دارند که نسبت کنتراست 700:1 تا 1500:1 دارند. اما بازهم به پای پنل های VA نمیرسند. پنل های IPS حتی با کاهش نور نمیتوانند کنتراست تصویری مشابه پنل های VA را تولید کنند.
پنل های TN بدترین کنتراست تصویر را دارند. نسبت کنتراست در این پنل ها در محدوده 600:1 – 1200:1 قرار دارد.
بنابراین اگر از تلویزیون یا نمایشگر خود در یک اتاق کم نور یا تاریک استفاده میکنید تنها خرید نمایشگری با پنل VA مناسب شما خواهد بود. این پنل سیاهی های عمیق تولید میکند و کنتراست تصویر فوق العاده ای دارد. اما اگر فضای مورد نظر شما تاریک نیست تفاوت کنتراست بین پنل IPS و VA فاحش نبوده و به سختی قابل توجه است.
بنابراین در محیط های تاریک بدون شک پنل VA در زمینه کنتراست تصویر برنده خواهد بود. شما میتوانید در فروشگاه دی جی بانه مشخصات و قیمت تلویزیون های سامسونگ مجهز به پنل VA را مشاهده کنید.
زاویه دید افقی
پنل IPS بهترین زاویه دید را ارائه میدهد. روشنایی، دقت رنگ و کیفیت تصویر در تلویزیون هایی با پنل IPS ثابت مانده و با تغییر زاویه نسبت به صفحه نمایش تغییر نمیکند. بنابراین اگر فضای مورد نظر شما بزرگ است یه به صورت گروهی فیلم میبینید یا بازی میکنید بهترین گزینه برای شما تلویزیونی با نمایشگر IPS است.
پنل TN تنها برای تماشا از روبرو مناسب است و با تغییر زاویه حتی به صورت جزیی کاهش روشنایی و تغییر رنگ را به وضوح مشاهده خواهید کرد. پنل VA دقت رنگ را تا حدی با تغییر زاویه حفظ میکند. اما روشنایی و کیفیت تصویر با تغییر مواجه خواهند شد.
تولیدکنندگان پنل VA برای جبران این مشکل شروع به تولید تلویزیون و نمایشگرهای منحنی کردند. تلویزیون های منحنی با پنل VA را بیشتر در برند Samsung مشاهده میکنیم. صفحه نمایش منحنی زاویه دید را نسبت به لبه صفحه کاهش میدهد. یعنی اگر نزدیک تلویزیون بنشینید کیفیت تصویر یکنواختی را مشاهده میکنید.
بیشتر مانیتورهای منحنی VA هستند، اما تعداد انگشت شماری از نمایشگرهای منحنی با پنل TN نیز وجود دارد. متاسفانه از آنجا که زاویه دید از مرکز صفحه نمایش اندازه گیری میشود، بنابراین منحنی یا صفحه تخت بودن آن در نتیجه آزمایش تاثیری نداشته و آشکار نمیشود.
برخی از تولید کنندگان مانند سامسونگ از فناوری Wide Angle در صفحه نمایش تلویزیون های خود با پنل VA استفاده کرده اند. این فناوری به صورت قابل توجهی زاویه دید را بهبود میبخشد اما ممکن است باعث کاهش کنتراست تصویر شود.
زاویه دید عمودی
در نتیجه آزمایشات روی زاویه دید عمودی بین پنل های VA، TN و IPS بازهم پنل IPS بهترین است. عملکرد زاویه دید عمودی در پنل های VA و IPS دقیقا مشابه زاویه دید افقی است. اما پنل های TN در ارائه زاویه دید عمودی عملکرد بدتری دارند.
اگر از بالا یا پایین به نمایشگرهای TN نگاه کنید به وضوح افت کیفیت و معکوس شدن رنگها را مشاهده خواهید کرد. این اتفاق باعث میشود حواس شما پرت شده و تاثیر منفی روی تماشای شما داشته باشد. به همین دلیل، اگر تصمیم به خرید یک نمایشگر با پنل TN دارید، به دنبال مانیتوری با تنظیم ارتفاع عالی باشید. یا حتما در کنار آن یک پایه دیواری بخرید تا بتوانید آن را روی دیوار نصب کنید.
روشنایی تصویر
نوع LCD استفاده شده در تلویزیون تاثیری در میزان روشنایی صفحه نمایش ندارد. زیرا روشنایی صفحه نمایش توسط نور پس زمینه کنترل میشود.
نمایشگرهای TN جزو مدل های قدیمی هستند و به اندازه گذشته محبوبیت ندارند. به همین دلیل تمرکز کمتری روی روشنایی صفحه نمایش آن ایجاد شده است. اما امروزه به علت قیمت ارزان و سرعت پاسخگویی تصویر بسیار پایین معمولا تنها برای گیمینگ از آن استفاده میکنند.
به همین دلیل تقریبا تمام مانیتورها و تلویزیون های موجود در بازار از پنل VA و IPS برخوردار هستند. پس اگر هدف شما تماشای محتوای HDR با روشنایی مناسب و عالی است بهتر است سراغ خرید نمایشگرهای IPS و VA بروید.
یکنواختی رنگ مشکی
هیچ پنلی وجود ندارد که بهترین عملکرد را در زمینه یکنواختی رنگ مشکی داشته باشد. تقریبا میتوان گفت به ندرت نمایشگری را میتوان پیدا کرد که در یکنواختی رنگ مشکی خوب باشد. تقریبا تمام پنل های آزمایش شده مقداری نور پس زمینه روشن دارند. اما پنل VA به دلیل برخورداری از کنتراست تصویر بهتر عملکرد بهتری را در این زمینه ارائه میدهد.
پنل های IPS و TN به دلیل عملکرد ضعیفتر در بخش کنتراست تصویر یکنواختی رنگ مشکی کمتری دارند. به همین دلیل صفحه نمایش تاریک را به جای مشکی با رنگ آبی تیره یا سورمه ای نمایش میدهد.
مشکل یکنواختی رنگ مشکی، مانند کنتراست تصویر چندان قابل توجه نیست و در حالت عادی نمیتوان آن را متوجه شد. مگر اینکه مشغول به تماشای محتوای کم نور در محیطی تاریک باشید. بنابراین اگر از تلویزیون در محیط روشن استفاده می کنید، این مورد را نادیده گرفته و نگرانی بابت آن نداشته باشید.
نمایش محتوای SDR
پنل TN به دلیل ارزان قیمت بودن، در ارائه طیف رنگی و نمایش رنگها خوب عمل نمیکند. این پنل فقط از عمق رنگ 6 بیتی پشتیبانی میکند یا با استفاده از روش هایی عمق رنگ 8 بیتی را ارائه میدهد. اما امروزه اکثر پنل های TN از عمق رنگ حداقل 8 بیتی پشتیبانی میکنند و حتی میتوانند عمق رنگ تقریبی 10 بیتی را ارائه دهند.
ال جی با استفاده از فناوری Nanocell در تلویزیون های نانوسل خود و همچنین سامسونگ با استفاده فناوری Quantum در تلویزیون های QLED یک لایه اضافی را به پشت LCD کردند. این فناوری ها به صورت قابل توجهی طیف رنگی تلویزیون با پنل IPS و VA را بهبود بخشید.
در نحوه نمایش محتوای SDR، پنل IPS تلویزیون های نانوسل ال جی عملکرد بهتری دارد. زیرا تلویزیون های Nanocell فضای رنگی بیشتر و بهتری را پوشش میدهند. هر چند این تفاوت کاملا جزیی است و در حالت عادی مشخص نمیشود. اما پنل های IPS در این زمینه نسبت به پنل های VA و TN عملکرد بهتری دارند.
نمایش محتوای HDR
امروزه تمام فیلم ها و بازی های باکیفیت از فناوری HDR پشتیبانی میکنند. بنابراین به خرید تلویزیونی که از این فناوری پشتیبانی کند نیاز پیدا میکنید. اگرچه پنل های TN در فضای رنگی SDR جای گرفته اند اما در زمینه HDR بسیار عقب هستند. بنابراین اگر به دنبال طیف رنگی خوب HDR هستید، پنل های TN گزینه خوبی برای شما نخواهند بود.
پنل VA و IPS در زمینه نمایش محتوای HDR تفاوت زیادی با یکدیگر ندارند. بهترین پنل های VA از حدود 90 درصد فضای رنگی DCI P3 که اکثرا توسط HDR استفاده میشود، پشتیبانی میکند. پنل های IPS تا 98 درصد فضای رنگی DCI P3 را پوشش می دهند
اکثر محتواهایی که تماشا میکنید از کل فضای رنگی استفاده نمی کنند. بنابراین با توجه به پوشش بسیار بالای DCI P3 در هر دو پنل VA و IPS، تفاوت بین این دو چندان قابل توجه نیست.
مدیریت حرکت (Motion Handling)
پنل های TN در زمینه سرعت پاسخگویی تصویر و همچنین رفرش ریت حرف اول را میزنند. پنل TN صرف نظر از سایر نقطه ضعف ها در زمینه کیفیت تصویر، بهترین گزینه برای گیمرها است. این پنل در زمینه بازی بهترین عملکرد را ارائه میدهد و رفرش ریت عالی و زمان پاسخ دهی تصویر بسیار سریعی دارد.
پنل های IPS و VA در این زمینه کمی ضعیف تر عمل میکنند. اما سازندگان راه هایی برای بهبود چشمگیر مدیریت حرکت در این پنل ها ارائه داده اند. بنابراین در زمینه مدیریت حرکت و رفرش ریت تفاوت خاصی بین آنها نیست و عملکرد تقریبا مشابهی دارند.
سرعت پاسخگویی تصویر و رفرش ریت
پنل های TN برای سال های زیادی سریع ترین زمان پاسخ دهی را در بین پنل های دیگر داشتند. اما امروزه با فناوری های مختلف پنل های IPS نیز با رفرش ریت بالا میتوانند همانقدر سریع عمل کنند. پنل های VA در این زمینه عملکرد کمی ضعیف تری دارند و از سرعت پاسخ دهی تصویر کندتری برخوردار هستند.
کند بودن سرعت پاسخگویی تصویر در صحنه های تاریک پنل های VA قابل توجه است. هنگام نمایش سریع صحنه های کم نور، مسیرهای تاریکی در پشت اجسام ایجاد میشود که معمولا آن را به عنوان لکه سیاه میشناسیم. این مشکل در مدل های مختلف متفاوت است و ممکن است کمتر یا بیشتر باشد.
بنابراین پنل VA در زمینه سرعت پاسخگویی تصویر نسبت به دو پنل دیگر ضعیف تر عمل میکند. پنل IPS و TN برنده این قابلیت بوده و عملکرد بهتری دارند.
پنل اولد چیست؟
تا اینجا تنها در مورد نمایشگرهای LCD و پنل های مربوط به این نمایشگر صحبت کردیم. اما پنل دیگری به نام OLED وجود دارد که عملکرد آن به کلی با نمایشگر LCD متفاوت است. این پنل کیفیت تصویر فوق العاده ای ارائه میدهد و نسبت به تلویزیون QLED و تلویزیون ال ای دی یک سر و گردن بالاتر است.
پنل های اولد از حداکثر روشنایی بیشتری برخوردار هستند و کنتراست تصویر عالی دارند. تنها ایرادی که می توان به تلویزیون های اولد گرفت قیمت بسیار بالا و خطر پیکسل سوختگی است. این تلویزیون ها در صورتی که محتوای ثابت را به صورت طولانی تماشا کنید احتمال پیکسل سوختگی دارند.
برای مثال بازی ها دارای قسمت های ثابتی در تصویر هستند و در طولانی مدت این قسمت ها دچار پیکسل سوختگی می شوند. ولی این موضوع معمولا در فیلم ها اتفاق نمی افتد. زیرا قسمت ثابتی در تصویر ندارند و نگرانی خاصی ایجاد نمی کنند.
تلویزیون OLED جزو گران قیمت ترین تلویزیون های بازار است. قیمت تلویزیون OLED به علت تکنولوژی منحصر به فردی که در پنل خود دارد، بسیار گران است. ال جی و سونی از برندهایی هستند که به صورت حرفه ای هرساله تلویزیون های اولد جدیدی را تولید و روانه بازار میکنند.
زمان خرید تلویزیون کدام پنل بهترین عملکرد را دارد؟
هیچ پنلی در تمام زمینه ها بهترین عملکرد را ندارد. خرید تلویزیون با پنل IPS، VA یا TN کاملا بستگی به سلیقه و استفاده شما از آن دارد. اگرچه قبلا تفاوت های زیادی بین پنل ها وجود داشت، اما امروزه با پیشرفت فناوری دیگر این تفاوت ها قابل توجه نیستند. اما اگر بازهم نمیتوانید پنل تلویزیون مورد نظر خود را انتخاب کنید دو گزینه زاویه دید و کنتراست تصویر را مد نظر قرار دهید.
اگر در محیطی کم نور و تاریک به تماشای تلویزیون میپردازید، تلویزیونی با پنل VA بهترین انتخاب برای شما است. اگر محیط مورد نظر شما فضای بزرگی دارد و زاویه دید برای شما اهمیت دارد پنل IPS انتخاب درستی برای شما خواهد بود. اگر گیمر هستید و تنها سرعت پاسخگویی تصویر مهم است پنل TN برای شما مناسب است.
پیشرفت تکنولوژی در تلویزیون و نمایشگرها باعث شده است تفاوتی بین پنل ها وجود نداشته باشد. یا آنقدر جزیی باشد که تاثیر مستقیمی در خرید شما نداشته باشد. در این مقاله سعی کردیم ریزترین نکات را در مورد هر پنل عنوان کنیم. خوشحال میشویم نظرات خود را در این رابطه با ما در میان بگذارید.
